Vận chuyển hàng đông lạnh bằng đường sắt: Tiềm năng và thách thức

Trong những năm gần đây, nhu cầu vận chuyển hàng đông lạnh và thực phẩm tươi sống tăng trưởng mạnh tại Việt Nam. Các ngành thủy sản, nông sản, dược phẩm đều đòi hỏi hệ thống logistics lạnh hiện đại để đáp ứng xuất khẩu.

Hiện tại, xe tải lạnh vẫn chiếm ưu thế trong vận tải, nhưng chi phí cao và gặp nhiều hạn chế về hạ tầng. Vì vậy, vận chuyển hàng đông lạnh bằng đường sắt được xem là giải pháp mới, tiết kiệm và bền vững. Tuy nhiên, liệu giải pháp này có thật sự khả thi?

Nhu cầu logistics lạnh ngày càng lớn

Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản, trái cây và nông sản hàng đầu thế giới. Những mặt hàng này có giá trị cao nhưng rất nhạy cảm với nhiệt độ.

Doanh nghiệp xuất khẩu luôn cần vận chuyển nhanh, ổn định và chi phí hợp lý. Trong khi đó, đường bộ ngày càng quá tải, chi phí vận hành tăng, và thời gian giao hàng thiếu ổn định. Đây chính là lý do đường sắt được kỳ vọng trở thành kênh vận tải lạnh hiệu quả.

Ưu điểm của vận chuyển bằng đường sắt

Đường sắt có nhiều lợi thế so với các phương thức khác:

• 🚆 Khối lượng vận chuyển lớn: Một đoàn tàu có thể chở hàng trăm container lạnh.

• 🌍 Chi phí tối ưu: Đường sắt rẻ hơn đường bộ khi vận chuyển đường dài.

• ⏱ Lịch trình ổn định: Không bị kẹt xe, ít chịu tác động bởi thời tiết.

• 🌱 Thân thiện môi trường: Phát thải CO₂ thấp hơn nhiều so với xe tải.

Nhờ những điểm mạnh này, logistics lạnh bằng đường sắt phù hợp cho các tuyến dài và khối lượng lớn.

Điều kiện cần thiết để triển khai

Để vận chuyển thực phẩm tươi sống bằng đường sắt, cần hạ tầng và dịch vụ chuyên biệt:

• ❄️ Container lạnh chuyên dụng: Duy trì nhiệt độ ổn định từ -20°C đến +5°C.

• 🔌 Nguồn điện liên tục: Bảo đảm container hoạt động trong suốt hành trình.

• 📦 Kho lạnh tại ga: Phục vụ lưu trữ và trung chuyển nhanh chóng.

• 🚚 Vận tải đa phương thức: Xe tải lạnh hỗ trợ chặng đầu – cuối.

• 🕒 Lịch trình chính xác: Giảm thiểu thời gian chờ, giữ chất lượng sản phẩm.

Nếu các yếu tố này được đáp ứng, hàng đông lạnh sẽ được vận chuyển an toàn bằng đường sắt.

Thực trạng hiện nay ở Việt Nam

Ở Việt Nam, dịch vụ vận chuyển hàng đông lạnh bằng đường sắt vẫn chưa phổ biến. Các ga đường sắt chủ yếu phục vụ hàng khô, chưa có nhiều hạ tầng kho lạnh. Container lạnh cũng còn hạn chế, chi phí đầu tư cao. Một số tuyến có thử nghiệm vận chuyển container lạnh, nhưng quy mô nhỏ và chưa ổn định. Do đó, phần lớn doanh nghiệp vẫn phải phụ thuộc vào xe tải lạnh.

Tiềm năng phát triển trong tương lai

Tương lai logistics lạnh bằng đường sắt ở Việt Nam rất rộng mở. Các tuyến mới như đường sắt Biên Hòa – Vũng Tàu, Lào Cai – Hải Phòng sẽ mở ra cơ hội lớn. Khi tích hợp kho lạnh và container lạnh, tuyến này có thể vận chuyển hải sản, trái cây, nông sản trực tiếp ra cảng quốc tế.

Nhờ đó, giảm tải cho đường bộ, tiết kiệm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh hàng xuất khẩu. Đây cũng là xu hướng của nhiều quốc gia có ngành logistics phát triển.

Lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp sẽ được hưởng nhiều lợi ích khi sử dụng đường sắt:

• ✅ Giảm chi phí logistics trong các tuyến dài.

• ✅ Tăng khả năng vận chuyển khối lượng lớn.

• ✅ Giữ chất lượng hàng hóa ổn định.

• ✅ Đẩy mạnh xuất khẩu trực tiếp qua cảng biển quốc tế.

• ✅ Tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Những lợi ích này càng rõ ràng với các mặt hàng có giá trị cao như thủy sản và trái cây.

Thách thức cần giải quyết

Bên cạnh tiềm năng, vận chuyển lạnh bằng đường sắt vẫn gặp nhiều khó khăn:

• 💸 Vốn đầu tư container và kho lạnh quá lớn.

• 🚉 Ít ga có hạ tầng phục vụ logistics lạnh.

• 🔌 Nguồn điện cho container lạnh chưa ổn định.

• 🚛 Khâu đầu – cuối vẫn phụ thuộc xe tải lạnh.

Nếu không giải quyết tốt, dịch vụ này khó mở rộng và cạnh tranh với vận tải đường bộ.

Kết luận

Vận chuyển hàng đông lạnh và thực phẩm tươi sống bằng đường sắt là một hướng đi đầy tiềm năng. Đây là giải pháp giúp giảm chi phí, vận chuyển khối lượng lớn và thân thiện môi trường.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, Việt Nam cần đầu tư hạ tầng lạnh đồng bộ: container lạnh, kho lạnh tại ga và hệ thống điện hỗ trợ. Khi đó, đường sắt sẽ trở thành trụ cột của logistics lạnh, giúp hàng Việt vươn xa, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Xem thêm:

Logistics bền vững – Xu hướng mới của tương lai đường sắt

Lưu trữ vận chuyển đường sắt – VIETRAIL CARGO

Vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt đi Thanh Hóa chuyên nghiệp nhất