Vận tải đường sắt cho nông sản hữu cơ xuất khẩu – Giải pháp logistics xanh và bền vững

Một container xoài hữu cơ từ Đồng Tháp có thể đến chợ bán buôn ở Berlin chỉ trong 20 ngày. Một lô gạo hữu cơ từ An Giang được vận chuyển thẳng bằng đường sắt sang Trung Quốc mà không cần trung chuyển phức tạp.

Đây chính là lợi ích của vận tải đường sắt cho nông sản hữu cơ xuất khẩu – phương thức logistics đang ngày càng được quan tâm trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm sạch, bền vững và an toàn tăng mạnh trên toàn cầu.

Vì sao nông sản hữu cơ cần giải pháp vận tải đặc biệt?

Nông sản hữu cơ có 3 đặc thù chính:

1. Dễ hư hỏng: rau củ, trái cây, gạo, cà phê hữu cơ đều nhạy cảm với nhiệt độ, độ ẩm.

2. Tiêu chuẩn khắt khe: thị trường Mỹ, EU, Nhật yêu cầu chứng nhận hữu cơ kèm quy trình bảo quản nghiêm ngặt.

3. Thời gian vận chuyển giới hạn: cần đảm bảo độ tươi khi đến tay người tiêu dùng quốc tế.

Nếu logistics không đáp ứng được các yếu tố trên, nông sản hữu cơ sẽ mất giá trị, không thể cạnh tranh.

Lợi thế của đường sắt trong vận chuyển nông sản hữu cơ

1. Ổn định và đúng lịch trình

Đường sắt ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết, tắc đường hay kẹt cảng. Lịch trình cố định giúp doanh nghiệp xuất khẩu dễ dàng lập kế hoạch giao hàng.

2. Chi phí tối ưu

So với đường hàng không, đường sắt rẻ hơn 40–60%. So với đường bộ, chi phí đường sắt thấp hơn cho cự ly dài, đặc biệt trong xuất khẩu xuyên biên giới.

3. Khả năng duy trì chuỗi lạnh

Container lạnh gắn trên toa tàu có thể duy trì nhiệt độ từ -25°C đến +25°C, phù hợp cho trái cây, rau củ, sữa và thực phẩm chế biến hữu cơ.

4. Vận chuyển khối lượng lớn

Một đoàn tàu có thể chở hàng trăm container nông sản, đảm bảo khối lượng xuất khẩu ổn định cho các hợp đồng lớn.

5. Thân thiện môi trường

Đường sắt phát thải CO₂ ít hơn 70% so với vận tải đường bộ. Đây là điểm cộng lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản hữu cơ, vốn gắn liền với triết lý bền vững.

Chuỗi lạnh đường sắt cho nông sản hữu cơ xuất khẩu

• Tại điểm xuất phát: nông sản được sơ chế, đóng gói trong container lạnh tại các kho trung tâm.

• Trong quá trình vận chuyển: container lạnh được cấp điện liên tục trên tàu hỏa.

• Điểm trung chuyển: tại ga biên giới hoặc ga quốc tế, container được kiểm tra nhiệt độ, độ ẩm, không mở niêm phong.

• Chặng cuối: container được đưa thẳng đến kho ngoại quan hoặc siêu thị phân phối.

Ví dụ: container xoài hữu cơ từ Việt Nam → Trung Quốc → Kazakhstan → Đức bằng tuyến đường sắt Á – Âu.

So sánh các phương thức vận tải cho nông sản hữu cơ

• Đường hàng không: nhanh, phù hợp hàng giá trị cao nhưng chi phí rất đắt.

• Đường biển: chở khối lượng lớn, chi phí rẻ, nhưng thời gian dài 30–40 ngày.

• Đường bộ: linh hoạt, phù hợp nội địa và biên giới gần, nhưng kém an toàn và ô nhiễm.

• Đường sắt: cân bằng giữa tốc độ, chi phí và khả năng giữ lạnh, phù hợp xuất khẩu sang Trung Quốc, Nga, EU.

Thực tế quốc tế

• Trung Quốc: đường sắt lạnh vận chuyển trái cây từ Nam Ninh sang Bắc Kinh chỉ 30 giờ.

• Châu Âu: tuyến Á – Âu chở nông sản từ Kazakhstan, Việt Nam, Trung Quốc sang Đức, Pháp.

• Ấn Độ: đầu tư toa lạnh chuyên dụng để chở xoài, sữa và hoa xuất khẩu.

  

Tiềm năng tại Việt Nam

Việt Nam có nhiều sản phẩm hữu cơ đạt chứng nhận quốc tế: gạo, cà phê, hồ tiêu, rau củ quả. Tuy nhiên, xuất khẩu còn phụ thuộc nhiều vào đường biển và hàng không. Nếu tận dụng tốt đường sắt, Việt Nam có thể:

• Xuất khẩu nông sản hữu cơ sang Trung Quốc qua ga Đồng Đăng, Lào Cai.

• Vận chuyển container lạnh theo tuyến Á – Âu sang Đức, Hà Lan.

• Giảm chi phí logistics cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

• Đáp ứng các tiêu chuẩn xanh của thị trường EU (Green Deal, Carbon Border Tax).

Thách thức và giải pháp

• Thiếu container lạnh đường sắt → Cần đầu tư thêm toa lạnh, hỗ trợ doanh nghiệp thuê container.

• Kết nối ga hàng hóa chưa thuận lợi → Xây thêm depot gần vùng nông sản trọng điểm.

• Chưa đồng bộ quy trình hải quan → Ứng dụng số hóa, thủ tục liên vận quốc tế.

• Thiếu liên kết giữa doanh nghiệp nông sản và đường sắt → Cần có hiệp hội logistics nông sản.

Kết luận

Vận tải đường sắt cho nông sản hữu cơ xuất khẩu là giải pháp chiến lược trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm sạch, bền vững tăng mạnh toàn cầu. Với lợi thế chi phí, khả năng duy trì chuỗi lạnh, vận chuyển khối lượng lớn và phát thải thấp.

Đường sắt hoàn toàn có thể trở thành “xương sống” trong logistics nông sản Việt Nam. Đầu tư đúng hướng, kết hợp đa phương thức và chuẩn hóa quy trình sẽ giúp Việt Nam nâng cao giá trị nông sản hữu cơ, mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu quốc gia về thực phẩm xanh.

LIÊN HỆ NGAY ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN VÀ HỖ TRỢ MIỄN PHÍ

Xem thêm:

Vận chuyển giấy tờ bằng đường sắt

Logistics bền vững: Vì sao đường sắt giữ vai trò then chốt? – VIETRAIL CARGO

Vận chuyển sầu riêng đi Trung Quốc – Công ty Bưu vận Chuyển Phát Nhanh Quốc tế Đông Dương