Bộ Xây Dựng Ban Hành Thông Tư Mới: Nâng Cao An Toàn Vận Tải Đường Sắt

Ngày 22/7/2025, Bộ Xây dựng ban hành Thông tư hợp nhất 11/VBHN-BXD. Văn bản này nhằm nâng cao an toàn vận tải đường sắt, phòng ngừa tai nạn hiệu quả. Thông tư hợp nhất các quy định hiện hành, bổ sung từ Thông tư 09/2025/TT-BXD. Mục tiêu là tạo khung pháp lý chặt chẽ, xử lý sự cố nhanh chóng. Ngành đường sắt Việt Nam đang phát triển mạnh, với TEU tăng 283% trong nửa đầu 2025. Thông tư mới là bước tiến quan trọng đảm bảo an toàn.

• Mục tiêu chính: Tăng cường an toàn, giảm thiểu tai nạn đường sắt.

• Phạm vi áp dụng: Đường sắt quốc gia, đô thị, chuyên dùng.

• Tầm quan trọng: Đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng.

Tại sao cần nâng cao an toàn đường sắt?

Tai nạn đường sắt gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Vụ tai nạn ngày 4/9/2024 tại Ngọc Hồi, Hà Nội, là một ví dụ điển hình. Một ô-tô tải bị biến dạng khi cố vượt đường ngang có biển báo. Thông tư mới giải quyết các vấn đề như thiếu quy định rõ ràng, xử lý chậm trễ. Với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam sắp khởi công, an toàn càng trở nên cấp thiết. Quy định mới giúp giảm rủi ro, đảm bảo vận hành hiệu quả.

• Thực trạng: Tai nạn do vi phạm tại đường ngang, thiếu phòng vệ.

• Nhu cầu cấp bách: Đảm bảo an toàn cho tuyến tốc độ cao.

• Lợi ích: Tăng độ tin cậy, giảm thiệt hại kinh tế.

Nội dung chính của Thông tư 11/VBHN-BXD

Thông tư 11/VBHN-BXD đưa ra các quy định cụ thể về quản lý an toàn. Văn bản nhấn mạnh trách nhiệm của các bên liên quan. Doanh nghiệp đường sắt phải báo cáo sự cố trong 48 giờ (đường sắt quốc gia) hoặc 12 giờ (đường sắt đô thị). Hội đồng giải quyết sự cố được thành lập ngay khi tai nạn xảy ra. Quy trình xử lý được chuẩn hóa để đảm bảo hiệu quả, minh bạch.

1. Thành lập hội đồng xử lý sự cố

• Doanh nghiệp đường sắt quốc gia lập hội đồng khi có tai nạn.

• Vụ nghiêm trọng phải báo cáo Bộ Xây dựng để quyết định.

• Hội đồng phân tích nguyên nhân, đề xuất biện pháp khắc phục.

2. Quy trình xử lý tai nạn

• Ưu tiên cứu người, đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

• Bảo vệ hiện trường, không cản trở công tác điều tra.

• Lập hồ sơ tai nạn trong thời gian quy định.

3. Báo cáo và thống kê

• Doanh nghiệp báo cáo định kỳ hàng tháng, quý, năm.

• Đường sắt đô thị gửi báo cáo cho UBND cấp tỉnh.

• Cục Đường sắt Việt Nam tổng hợp, báo cáo Bộ Xây dựng.

Lợi ích của Thông tư đối với vận tải đường sắt

Thông tư mới mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho ngành đường sắt. Quy định rõ ràng giúp giảm thiểu tai nạn, đặc biệt tại các đường ngang. Việc ứng dụng công nghệ trong giám sát cũng được khuyến khích. Với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, Thông tư đảm bảo vận hành an toàn khi hoàn thành vào 2035. Doanh nghiệp và người dân đều hưởng lợi từ hệ thống giao thông hiện đại.

• Giảm tai nạn: Quy định chặt chẽ tại đường ngang, ga, tuyến.

• Tăng hiệu quả: Rút ngắn thời gian xử lý sự cố, khôi phục giao thông.

• Hỗ trợ phát triển: Đảm bảo an toàn cho các dự án lớn.

Thực trạng an toàn đường sắt tại Việt Nam

Ngành đường sắt Việt Nam đối mặt nhiều thách thức về an toàn. Các vụ tai nạn thường xảy ra tại đường ngang do thiếu cảnh giới. Theo Cục Đường sắt Việt Nam, năm 2024 ghi nhận nhiều vụ vi phạm tín hiệu giao thông. Hạ tầng đường sắt cũ kỹ cũng là một nguyên nhân. Thông tư 11/VBHN-BXD giải quyết các vấn đề này bằng cách tăng cường kiểm tra, bảo trì. Tuyến liên vận Việt – Trung với TEU tăng 283% cần an toàn tuyệt đối.

• Vấn đề chính: Đường ngang không gác, hạ tầng xuống cấp.

• Tác động: Gây chậm trễ, thiệt hại kinh tế và nhân mạng.

• Cải thiện: Tăng cường giám sát, nâng cấp công trình đường sắt.

Các biện pháp cụ thể trong Thông tư

Thông tư đưa ra nhiều biện pháp thiết thực để phòng ngừa tai nạn. Trách nhiệm của trưởng tàu, lái tàu, trưởng ga được quy định rõ. Các ga đường sắt phải có thiết bị kiểm soát an ninh, đặc biệt tại ga tốc độ cao. Công tác bảo trì hạ tầng cũng được chú trọng để đảm bảo an toàn chạy tàu. Việc ứng dụng công nghệ giúp giám sát hiệu quả hơn.

1. Phòng vệ hiện trường

• Trưởng tàu hoặc trực ban chạy tàu phong tỏa khu gian.

• Đảm bảo an toàn cho người và phương tiện tại hiện trường.

• Phối hợp với công an để điều tra nguyên nhân.

2. Bảo trì hạ tầng

• Kiểm tra định kỳ đường ray, cầu, hầm đường sắt.

• Áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn.

• Sửa chữa đột xuất khi phát hiện nguy cơ mất an toàn.

3. Ứng dụng công nghệ

• Lắp đặt camera giám sát tại đường ngang, ga.

• Sử dụng hệ thống tín hiệu tự động để cảnh báo.

• Áp dụng IoT để theo dõi tình trạng hạ tầng.

Vai trò của các bên liên quan

Thông tư nhấn mạnh trách nhiệm của nhiều bên trong đảm bảo an toàn. Doanh nghiệp đường sắt phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định. Chính quyền địa phương giám sát đường ngang, ngăn xây dựng trái phép. Người dân cần nâng cao ý thức khi tham gia giao thông gần đường sắt. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên là yếu tố then chốt.

• Doanh nghiệp đường sắt: Báo cáo, xử lý sự cố nhanh chóng.

• Chính quyền địa phương: Quản lý đường ngang, hỗ trợ GPMB.

• Người dân: Tuân thủ tín hiệu, không xâm phạm hành lang an toàn.

Thách thức trong triển khai Thông tư

Dù Thông tư mang lại nhiều lợi ích, triển khai vẫn gặp khó khăn. Hạ tầng đường sắt cũ kỹ đòi hỏi đầu tư lớn để nâng cấp. Ý thức người dân tại đường ngang chưa cao, gây nguy cơ tai nạn. Nguồn lực nhân sự để giám sát, xử lý sự cố còn hạn chế. Bộ Xây dựng cần phối hợp với các địa phương để giải quyết các vấn đề này.

• Hạ tầng lạc hậu: Cần đầu tư nâng cấp đường ray, ga.

• Ý thức giao thông: Người dân vi phạm tín hiệu tại đường ngang.

• Nguồn lực hạn chế: Thiếu nhân sự kiểm tra, giám sát an toàn.

Giải pháp hỗ trợ thực thi Thông tư

Để Thông tư phát huy hiệu quả, cần triển khai các giải pháp đồng bộ:

• Nâng cấp hạ tầng: Đầu tư vào đường ray, tín hiệu, ga hiện đại.

• Tuyên truyền: Nâng cao ý thức người dân qua truyền thông.

• Đào tạo nhân sự: Tăng cường kỹ năng cho nhân viên đường sắt.

• Hợp tác quốc tế: Học hỏi kinh nghiệm từ Nhật Bản, Hàn Quốc.

• Ứng dụng công nghệ: Sử dụng AI, IoT để giám sát an toàn.

Bộ Xây dựng khuyến khích địa phương phối hợp chặt chẽ với Cục Đường sắt. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ và bảo trì định kỳ.

Tầm nhìn tương lai cho an toàn đường sắt

Thông tư 11/VBHN-BXD là nền tảng cho hệ thống đường sắt an toàn, hiện đại. Với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, an toàn là ưu tiên hàng đầu. Công nghệ tiên tiến như AI, IoT sẽ được tích hợp để giám sát. Đường sắt Việt Nam sẽ sánh ngang với các nước phát triển. An toàn đường sắt không chỉ giảm tai nạn mà còn thúc đẩy kinh tế.

• Hiện đại hóa: Tích hợp công nghệ vào quản lý, vận hành.

• Phát triển bền vững: Giảm tai nạn, tăng hiệu quả vận tải.

• Kết nối quốc tế: Hợp tác với các nước có hệ thống đường sắt tiên tiến.

Kết luận

Thông tư 11/VBHN-BXD là bước tiến lớn trong nâng cao an toàn đường sắt. Quy định rõ ràng, biện pháp cụ thể giúp giảm thiểu tai nạn hiệu quả. Với sự phát triển của đường sắt tốc độ cao, Thông tư là kim chỉ nam quan trọng. Doanh nghiệp, chính quyền và người dân cần phối hợp để thực thi. Hãy chung tay xây dựng hệ thống đường sắt an toàn, hiện đại cho Việt Nam!

Xem thêm: 

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa nội địa giá rẻ, siêu tốc

Vận chuyển gạo từ Huế đến Hà Tĩnh