Nâng cấp tuyến đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn: 2.238 tỷ đồng cho diện mạo mới

Tuyến đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn, nối ga Gia Lâm (Hà Nội) với ga Đồng Đăng (Lạng Sơn), là huyết mạch vận tải hàng hóa quốc tế quan trọng. Với chiều dài 167km, tuyến đường kết nối Việt Nam với Trung Quốc qua ga Bằng Tường, tạo điều kiện cho giao thương với ASEAN và châu Âu. Tuy nhiên, sau hơn 100 năm hoạt động, cơ sở hạ tầng tuyến đường đã xuống cấp nghiêm trọng. Cục Đường sắt Việt Nam đề xuất đầu tư 2.238 tỷ đồng để cải tạo, nâng cấp tuyến đường này trong giai đoạn 2026-2031, hứa hẹn mang lại diện mạo mới, tăng cường an toàn và hiệu quả vận tải.

Lịch sử và hiện trạng tuyến đường sắt

Hơn một thế kỷ vận hành

Tuyến đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn được người Pháp khởi công từ năm 1889, ban đầu phục vụ vận chuyển quân sự. Đến năm 1902, tuyến chính thức hoạt động với cây cầu Doumer (nay là cầu Long Biên) nổi bật. Sau nhiều thăng trầm, tuyến đường được khôi phục vào năm 1996, trở thành cầu nối hàng hóa Việt Nam – Trung Quốc.

Thực trạng xuống cấp nghiêm trọng

Hiện nay, tuyến đường đối mặt với nhiều vấn đề:

• Cầu Long Biên: Xuống cấp nghiêm trọng, cần sửa chữa khẩn cấp để đảm bảo an toàn.

• Đường ray lạc hậu: Sử dụng ray P43 cũ và tà vẹt bê tông thường, không đáp ứng nhu cầu vận tải hiện đại.

• Hầm yếu: 8 hầm dài 1.992m xuất hiện vết nứt, rò rỉ nước, cần đánh giá và sửa chữa.

• Đường cong nguy hiểm: 105 đường cong bán kính nhỏ gây mòn ray, tăng nguy cơ trật bánh.

• Hệ thống tín hiệu lỗi thời: Nhiều ga vẫn dùng phương pháp thủ công, làm giảm tốc độ tàu.

Lý do cần nâng cấp tuyến đường

Đảm bảo an toàn chạy tàu

Với 67 vị trí xung yếu trên tuyến, nguy cơ mất an toàn luôn hiện hữu. Cầu Long Biên, hầm yếu và đường ray cũ là những điểm đen cần khắc phục. Việc nâng cấp sẽ giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn cho cả hành khách và hàng hóa.

Tăng năng lực vận tải quốc tế

Tuyến Hà Nội – Lạng Sơn đóng vai trò quan trọng trong vận tải liên vận quốc tế. Bộ Giao thông Vận tải đặt mục tiêu nâng sản lượng hàng hóa lên 3 triệu tấn/năm vào năm 2030. Tuy nhiên, hạ tầng hiện tại hạn chế tốc độ và khối lượng vận chuyển, đòi hỏi cải tạo toàn diện.

Đáp ứng nhu cầu giao thương ngày càng tăng

Ga Đồng Đăng, thuộc Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng, là điểm trung chuyển hàng hóa lớn. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng lạc hậu không còn phù hợp với tiềm năng kinh tế. Việc nâng cấp sẽ thúc đẩy giao thương với Trung Quốc và châu Âu, tăng sức cạnh tranh của Việt Nam.

Dự án nâng cấp: 2.238 tỷ đồng cho tương lai

Tổng quan dự án

Cục Đường sắt Việt Nam đề xuất dự án cải tạo, nâng cấp tuyến Hà Nội – Đồng Đăng với tổng vốn 2.238 tỷ đồng từ nguồn đầu tư công trung hạn 2026-2031. Dự án sẽ tập trung vào các hạng mục then chốt để hiện đại hóa tuyến đường.

Các hạng mục chính

Dự án bao gồm nhiều hạng mục quan trọng:

• Nâng cấp đường ray: Thay thế ray P43 cũ bằng kiến trúc tầng trên mới, đáp ứng tốc độ và tải trọng cao.

• Cải tạo đường cong: Tăng bán kính tại 105 điểm nghẽn, giảm nguy cơ trật bánh và tăng tốc độ tàu.

• Sửa chữa cầu và hầm: Gia cố cầu Long Biên, cải tạo 8 hầm yếu, đảm bảo an toàn lâu dài.

• Nâng cấp hệ thống thoát nước: Cải tạo cống và nền đường yếu, giảm nguy cơ sạt lở.

• Hiện đại hóa nhà ga: Khôi phục đường ga, cải tạo các ga hiện có để tăng hiệu quả khai thác.

• Cải tiến tín hiệu: Thay thế hệ thống thông tin tín hiệu lạc hậu, loại bỏ phương pháp thủ công.

Lợi ích kỳ vọng

Dự án sau khi hoàn thành sẽ mang lại nhiều lợi ích:

• An toàn tối ưu: Giảm thiểu tai nạn, đảm bảo vận hành ổn định.

• Tăng năng lực vận tải: Đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa và hành khách ngày càng tăng.

• Thúc đẩy kinh tế: Tăng cường giao thương quốc tế, đặc biệt với Trung Quốc và châu Âu.

• Hiện đại hóa hạ tầng: Đưa tuyến đường sắt hơn 100 năm tuổi lên chuẩn hiện đại.

Tầm nhìn chiến lược đến năm 2030 và xa hơn

Kế hoạch dài hạn

Theo quy hoạch mạng lưới đường sắt 2021-2030, tuyến Hà Nội – Lạng Sơn sẽ được cải tạo trước năm 2030, với tầm nhìn xây dựng tuyến mới khổ 1.435mm sau đó. Điều này sẽ cho phép chạy tàu cao tốc, nâng cao năng lực cạnh tranh của đường sắt Việt Nam.

Kết nối quốc tế

Tuyến đường không chỉ phục vụ giao thương Việt Nam – Trung Quốc mà còn là cầu nối với châu Âu qua đường sắt Á – Âu. Việc thí điểm cửa khẩu thông minh tại ga Đồng Đăng sẽ tạo thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam quá cảnh Trung Quốc, mở ra cơ hội kinh tế mới.

Thách thức và cơ hội

Thách thức trong triển khai

Dự án đối mặt với một số thách thức:

• Nguồn vốn: Đảm bảo huy động và sử dụng hiệu quả 2.238 tỷ đồng trong bối cảnh ngân sách hạn chế.

• Thời gian thi công: Giai đoạn 2026-2031 đòi hỏi phối hợp chặt chẽ để tránh gián đoạn vận hành.

• Kỹ thuật phức tạp: Sửa chữa cầu Long Biên và các hầm yếu đòi hỏi công nghệ và nhân lực chất lượng cao.

Cơ hội phát triển

Dự án mang lại cơ hội lớn:

• Tăng sức cạnh tranh: Hạ tầng hiện đại giúp đường sắt cạnh tranh với các phương thức vận tải khác.

• Thúc đẩy kinh tế vùng: Lạng Sơn và các tỉnh lân cận sẽ hưởng lợi từ giao thương tăng trưởng.

• Hợp tác quốc tế: Thu hút sự quan tâm từ các đối tác như Trung Quốc, Nhật Bản trong phát triển đường sắt.

Kết luận: Hành trình “lột xác” đầy triển vọng

Dự án nâng cấp tuyến đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn với kinh phí 2.238 tỷ đồng không chỉ là bước đi cải thiện hạ tầng mà còn là động lực thúc đẩy kinh tế và hội nhập quốc tế. Với các hạng mục cải tạo toàn diện, tuyến đường hơn 100 năm tuổi sẽ khoác lên mình diện mạo mới, đảm bảo an toàn, tăng năng lực vận tải và mở ra cơ hội giao thương rộng lớn. Đây là thời điểm để Việt Nam tận dụng tiềm năng, đưa đường sắt trở thành xương sống của vận tải quốc tế, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Xem thêm:

Thanh Hóa Dự Chi Hơn 3.800 Tỷ Cho Giải Phóng Mặt Bằng Đường Sắt Tốc Độ Cao – VIETRAIL CARGO

Giải pháp vận chuyển đường sắt xuyên Việt – Vietrail Cargo

Vận chuyển hàng đi Vân Nam – Trung Quốc – Công ty Bưu vận Chuyển Phát Nhanh Quốc tế Đông Dương